Original:
Wilhelm von Ockham (ca. 1285-1347) legt die Freiheit ganz in die Wahl
[1] Operatio interior duplex est: una quae immediate est in potestate voluntatis, sicut volitio; alia quae non est in potestate voluntatis nisi mediante primo actu, et ideo primo actu destructo non est in potestate animae sicut intellectus. [...]
[2] Loquendo de primo actu [...] potest voluntas ex sua libertate – sine omni determinatione actuali vel habituali – actum illum vel eius oppositum elicere vel non elicere. Et ideo respectu illius actus non oportet in aliquo quod determinetur voluntas nisi a seipsa.
[3] Sed loquendo de secundo actu [...] dico quod ad hoc quod anima intelligit unum plus quam aliud, oportet ipsam determinari per alium actum qui immediate est in eius potestate, puta per volitionem, quia intelligere unum et non reliquum.
Quelle:
Wilhelm von Ockham:
Fragen zum vierten Buch der Sentenzen des Petrus Lombardus
Opera theologica VIII, 358f.
Edition: N.N.
Auslegung:
- bei Ockham wird Freiheit als spontane Willenswahl verstanden
- nur der Wahlakt als solcher ist überhaupt frei
- damit Vorwegnahme bzw. Begründung „libertaristischer“ Theorien
- typisch für das Spätmittelalter ist die affektive Verbindung dieser Position mit den Begriffen „Wille“ und „Freiheit“
- in der Antike kann teils ähnlich ohne diese Begriffe argumentiert werden
Themen:
-
Freiheit
-
Mittelalterliche Philosophie